“Kthesa të pabesa dhe hotele fantazmë: Çfarë zbulova në një udhëtim nëpër Shqipëri…”
Nga Will Hide
Lada 4×4 u përplas mbi shkëmbinjtë ndërsa dielli po perëndonte. Synimi ynë ishte në anën tjetër të një përroi: fshati Fshat, që në shqip do të thotë… epo, fshat. Shqipëria mund të mos jetë mendimi juaj i parë kur bëhet fjalë për një fluturim por pas dy viteve të fundit, cila është saktësisht norma? Harrojeni Orlandon dhe Andalucia, Shqipëria është aventura e re. Dhe nuk jeni shumë më larg se një javë me makinë në Shqipëri, nga kryeqyteti Tirana, përmes maleve të Dibrës, lart përgjatë kufirit me Maqedoninë e Veriut dhe Kosovën, përpara se të ktheheni në bregdet për t’u çlodhur vetëm në rrugë.
Dhe siç zbulova pas një jave në vend, në Shqipëri ka tre karakteristika që dallohen: mikpritja, peizazhi dhe ushqimi. E gjithë kjo u bë e mundur falë anglezit Ed Reeves, i cili mbërriti këtu shtatë vjet më parë dhe qëndroi. Ai tani drejton turne me makinë në Lada dhe Uaz ruse (si një VW Camper i epokës sovjetike) me partnerin e tij të biznesit Ardi Zhugjeli, që të dy të shoqëruar nga ekspresi dhe cigaret dhe qenin e zyrës Bubi, i cili shpesh shkon me to për të ecur.
Pasi u larguam nga aeroporti i Tiranës dhe periferitë gjithnjë e më të zgjeruara, vendpushimi ynë i parë ishte fshati Shëngjergj dhe hoteli i tij i vogël, Villa Dashi. Lartësia dhe gjashtë gota raki më bënë të fle si një fëmijë. Por jo para darkës, për të cilën nëna e pronarit kishte dalë jashtë për të zgjedhur një pulë, të cilën e hëngrëm rreth një zjarri të ndezur në mes të restorantit.
Të nesërmen në mëngjes, drita e ditës zbuloi kodra të larta të mbushura me kashtë dhe fusha misri. Pasi ndaluam për të parë raftet e librave të vilës që rëndonin nga veprat e ish-udhëheqësit komunist Enver Hoxha, hëngrëm një mëngjes me donut të vegjël e të sheshtë të quajtur petulla, me reçel qershie, vezë të skuqura dhe djathë të kripur. E shijshme!
Deri më tani, rrugët kishin qenë të ngjashme me ato në disa nga pjesët më të largëta të Britanisë, por gjërat morën një kthesë më ballkanike ndërsa u ngritëm më lart në malet larg fshatit. Ne shmangëm gurët rreth kthesave, duke ecur me një shpejtësi elegante 20 km në orë. Kaluam nëpër shtëpi të thjeshta me çati prej kallaji të bëra nga paletat e hedhura nga forcat Ekzekutive të Operacioneve Speciale gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Kur erdhi radha ime për të vozitur, ndjeva sytë e Edit që po shihnin të habitur dhe Arditi që në mënyrë imagjinare po frenonte ndërkohë që duar i ishin bërë të bardha duke kapur derën e makinës. Vetëm Bubi dukej i pashqetësuar nga shpejtësia. Atë pasdite bëmë një marrëveshje të pashprehur se ndoshta isha më mirë si pasagjer.
U ndalëm në mes të pasdites për drekë me kryetarin e njësisë administrative të Xiberit, një burrë me mustaqe në portokalli nga nikotina. Mungesa e dhëmbëve të përparmë dukej e përshtatshme për të thithur cigare, kafe dhe raki, njëra prej të cilave ishte gjithmonë në gojë. Ai ishte i emocionuar sepse një autostradë e re do ta afronte Tiranën shumë më afër: nga humbjet aktuale të veshkave për katër orë në rreth 30 minuta. Në këtë drejtim do të shkojnë banorët pa pagesë nga kryeqyteti, ndërsa në drejtimin tjetër patatet, domatet, mollët, dardhat dhe arrat vendase. “Nuk ka rritje pa infrastrukturë”, na tha ai me urtësi, duke ndezur një cigare tjetër.
Atë mbrëmje ishim në Fushë-Bulqizë, një fshat me pamje idilike, i rrethuar nga kullota kodrinore dhe pemë ngjyrë ndryshku që turpëronin nuancat e vjeshtës të New England. Qëndruam në një kullë 200-vjeçare të rindërtuar për turistët nga pronari i saj Luli Hupi. Gruaja e tij kishte përgatitur një banket luksoz që mund të kishte ushqyer katërfishin tonë: fasule me mish të tharë, feta buke, byrek, sallatë, djathë të shijshëm me gjalpë të shkrirë dhe patate të skuqura. Vetëm kur u mbusha plotësisht, kuptova se këto ishin vetëm fillimet.
Të nesërmen në mëngjes, Luli më tregoi me krenari vendin e tij, fushat e mbushura me ftua dhe arra, pranë xhamisë së fshatit dhe përgjatë kodrave të pyllëzuara deri te një ujëvarë e vogël. Pothuajse si mënjanë më tha se qeni i tij ishte vrarë së fundmi nga një ari aty pranë. (Ka edhe ujqër nëpër kodra.) Ai gjithashtu ishte i emocionuar nga rruga e re dhe parashikoi që vizitorët e verës të shikonin Netflix në fushë gjatë mbrëmjes në ekranin e madh.
U nisëm në lindje, u kthyem në rrugë të asfaltuara, duke përshkuar Maqedoninë e Veriut në distancë të afërt: Më thanë që qytetarët e saj rrallë e kalojnë kufirin, të shtyrë nga stereotipet e shqiptarëve të etur për gjak. Rrugës ndaluam në një kafene të largët, ku katër burra që konsumonin cigare dhe raki refuzuan të na linin të paguanim për pijet kur morën vesh se dy prej nesh ishim anglezë.
Duke u rrotulluar në veri rreth malit Korab të mbuluar me borë, e kishim kaluar natën në Fshat, ku djali i pronarit të bujtinës, i ardhur nga Wembley, luajti për ne klarinetë pas darkës. Të nesërmen ne ndaluam në Kukës dhe ekzaminuam mbetjet e kobshme të një hoteli tashmë të shkatërruar të epokës komuniste, arkitekti i të cilit shkoi në burg për shkak të zgjedhjes së tij dekadente të llambadarëve jugosllavë.
Pas një nate në një hotel të mrekullueshëm agroturistik, Mrizi i Zanave, qëndruam për një ditë në plazhin e Kepit të Rodonit, ku shezlongët do të largoheshin pasi kishte ardhur vjeshta. Edi dhe Ardi ndezën cigare, unë fjeta dhe Bubi mbronte rërën nga macet dhe pulëbardhat para se të ulej për një sy gjumë. Përveç zhurmës së valëve që përplasen, gjithçka ishte krejtësisht e qetë në cepin tonë të vogël të Adriatikut, larg turmës së çmendur. Në fakt, larg nga askush.
*Will Hide udhëtoi si i ftuar i Drive Albania, një agjenci që bën udhëtime me rezervim.